قالی و قالیشویی در تهران

معرفی هنر قالیبافی و معرفی قالی شویی های تهران بزگ

قالی و قالیشویی در تهران

معرفی هنر قالیبافی و معرفی قالی شویی های تهران بزگ

شستشوی فرش دستباف

شستشوی فرش از سالها پیش در خانواده های ایرانی مرسوم بوده است و حتی در برخی از ماهها و روزهای سال دیده شده که گروهی از اهالی یک روستا و یا محل به طور دسته جمعی کار شستشوی سالیانه فرش را در رودخانه های نزدیک شهر و روستا طی چندین شبانه روز انجام می دهند و این کار در برخی مناطق حالت سنتی و حتی نمایشی یافته که تماشای آن برای علاقه مندان فرش ایران بسیار دلپذیر و زیباست. اما شستشوی دقیق و اصولی فرش باید به نحوی باشد که هدف اصلی، به خوبی و بدون کمترین صدمه به فرش تحقق یابد. یعنی فرش از آلودگی ها و سطوح چرک زدوده شده و کاملا پاکیزه گردد. علیرغم بسیاری از پیشرفتهای حاصل شده در حفظ و نگهداری فرش و حتی غبارگیری فرشهای دستی اعم از قدیمی و کهنه به جهت حساسیت امر شستشوی فرش، تاکنون ماشین یا دستگاههای خاصی برای برطرف کردن آلودگیهای فرش طراحی و ساخته نشده و تقریبا تمامی کارخانه های قالیشویی به روشی شبیه به روشهای سنتی و قدیمی فرش را شسته و خشک می کنند. البته به جهت امکان کنترل و حفاظت بیشتر فرش به روش سنتی می توان گفت در حال حاضر شستشوی دستی و سنتی فرش بهترین روش به ویژه در مورد فرشهای قدیمی و موزه ای است که باید نهایت دقت را در شستشوی آنها به کارگرفت تا کمترین آسیب را متحمل گردند.

در روش های کاملا قدیمی معمولا فرش را در درون نهرهای روان آب قرار داده و پس از آن که فرش به خوبی خیس می گردید آن را به بیرون منتقل و با مواد شوینده ای همچون چوبک و سایر شوینده های قدیمی و به کمک پاروهای بزرگ می شستند.

سپس فرش را دوباره به نهر آب فرو برده و کار زدودن مواد شوینده را آغاز می کردند. به این ترتیب حرکت دایمی آب بر روی فرش و کشیدن پارو بر روی آن پس از مدت کوتاهی مواد شوینده را به خوبی بر طرف و فرش پاکیزه می گردید. سپس فرش ها را بر روی صخره ها و سنگهای اطراف رودخانه وو در مقابل نور افتاب قرار می دادند و به این ترتیب پس از دو الی سه روز فرش کاملا خشک می گردید. در برخی موارد دیده شده که برای آبگیری فرش پس از خارج کردن آن از داخل رودخانه آن را لوله یا تا کرده و آن را لگد کرده و یا با پارو می کوبیدند تا آب آن به خوبی گرفته شود و سپس جهت خشک شدن آن ها را پهن می کردند.  امروزه نیز در کارخانه های قالیشویی روش هایی شبیه به شیوه قدیمی اجرا می گردد. به این ترتیب که ابتدا فرش را بر روی زمین پهن کرده و همه آن را با آب خیس می کنند. معمولا کارگاههای قالیشویی را در بیرون از سطح شهر ایجاد می نمایند تا حتی الامکان از آب نهرهای کنار شهر استفاده شود و یا بتوان با حفر چاه های عمیق آ ب فراوان برای شستشوی فرش مهیا نمود.

 پس از آن که تمام فرش بخوبی خیس شد مواد پاک کننده را به مقدار مناسب روی سطح قالی می ریزند. سپس با برس های ویژه ای شروع به شستن فرش می کنند. به این ترتیب قسمت ها چرک و آلوده قالی کاملا تمیز می گردد.شستشوی فرش دستباف در تهران در برخی از کارگاه های قالیشویی دستگاه های خاصی طراحی و ساخته اند که دارای برس های بزرگ و دایره ای شکل می باشد و توسط نیروی برق به حرکت در می آید، و به اهستگی سطح فرش را سائیده و نقاط تیره و چرک آن را می شوید. پس از آن که تمام فرش به خوبی شسته شد توسط شلنگ های آن که دارای دوش های پخش کننده آب است و فشار آب قابل تنظیم می باشد تمام فرش را شسته و مواد شوینده را به خوبی از قالی دور می کنند. پس از آن که به خوبی موارد شوینده از لابه لای پرز فرش خارج شد معمولا فرش را به طور کامل و یک جا درون حوضچه های بزرگ آب فرو می کنند تا به اصطلاح آبکشی شود. در صورتی که در کنار کارگاه های قالیشویی نهرهای آب روان موجود باشد و یا بتوان توسط چاه های آب، جریان سریع و رونده ای از آب فراوان ایجاد نمود، فرش را داخل آن قرار داده و برای چند ساعت به حال خود رها می سازند تا مواد شوینده به طور کامل از درون قالی پاک و خارج شود. شاید بتوان گفت این روش از بهترین و موثرترین راه ها برای آبکشی فرش و زدودن مواد شوینده باشد و لذل به همین منظور است که کارگاه های مدرن و مجهز قالیشویی که امکان استفاده از نهرها و رودخانه های طبیعی برای نیل به این منظوز در دسترس دارند می توانند عملیات شور قالی را به بهترین شکل انجام دهند. به هنگام آبکشی فرش اغلب از پارو و برس های خاصی جهت زدودن بهتر مواد شوینده و آلودگی ها استفاده می نمایند. در کارگاه های قالیشویی عموماً به جای لوله کردن فرش و آبگیری آن با تحت فشار قرار دادن، از دستگاه های خاصی استفاده می گردد که عملکرد آن شبیه دستگاه های سانتریفوژ است. این دستگاه ها محفظه ای استوانه ای هستند که فرش را داخل آن و به دیواره فلزی و مشبک آن مهار کرده و با روشن شدن، بسرعت و با حرکت دورانی به چرخش در می آید. در این حالت به خاطر نیروی گریز از مرکز، بیشتر آب موجود در درون قالی به طرفین هدایت شده و از درون دیواره مشبک که در پشت قالی قرار دارد خارج می گردد. در بسیاری موارد این دستگاه ها مقداری حرارت نیز تولید می نمایند تا عمل خشک کردن قالی کمی تسریع یابد. پس از آبگیری فرش آن را به همان روش قدیمی یا بر روی سطح زمین پهن می کنند تا خشک شود یا بر روی دارها و داربست های بزرگ می آویزند تا پس از دو الی سه روز و در مجاورت هوای آزاد و نور آفتاب خشک شوند. برخی از کارگاه های قالیشویی اقدام به ساخت گرم خانه هایی برای خشک کردن قالی نموده اند. در این گرم خانه با ایجاد یک کانون حرارت مرکزی توسط بخاری های بزرگ و یا سایر حرارت دهنده هاب تمام فضای گرم خانه را به طور مساوی حرارت می دهند. سپس کلیه فرش ها را از داربست های ویژه ای آویزان و در کوتاه ترین زمان فرش ها را خشک می نمایند.

نظرات 0 + ارسال نظر
امکان ثبت نظر جدید برای این مطلب وجود ندارد.